Open brief aan de regering

Gepubliceerd op 1 oktober 2025 om 11:34

Geachte eerste Minister,

Geachte Minister van Justitie,

Geachte Regeringspartners,

 

Wij wensen uw aandacht te vestigen op de humanitaire crisis die zich momenteel afspeelt in de Belgische gevangenissen.

De centrale administratie DG Epi, lokale directies van onze gevangenissen weet niet meer van welk hout pijlen te maken. Ongezien dat uitgerekend zij de straat opgaan om de onhoudbare toestand aan te klagen. Uiteraard steunen wij als ACV dit initiatief.

De meest recente cijfers spreken boekdelen: 353 grondslapers in totaal !!!  Deze grondslapers zijn verdeeld over 16 gevangenissen waarvan 105 in Wallonië en 248, met daarbovenop nog eens 285 tijdelijke noodbedden, in Vlaanderen.  Vandaag bevinden zich 13.198 gedetineerden in onze gevangenissen, terwijl de capaciteit slechts 11.098 plaatsen bedraagt.

Tijdens de vorige legislatuur had de Minister van Justitie het lumineus idee om de uitvoering van alle straffen in de gevangenis te verzekeren, helaas zonder over de voorziene capaciteit te beschikken. De gevangenispopulatie zou hierdoor maar tijdelijk verhogen en men moest maar eventjes door de zure appel bijten. Intussen is het duidelijk dat de situatie structureel en onhoudbaar is. De meest recente “noodmaatregelen” hebben niet geleid tot verlichting, integendeel : de overbevolking neemt verder toe. De zure appel smaakt ondertussen bitter, zo bitter dat het personeel er ziek van wordt.

Wij erkennen dat er initiatieven lopen die op lange termijn een oplossing moeten bieden. Het probleem is echter dat deze veel te traag effect sorteren. De crisis heeft intussen een hoogtepunt bereikt. Er zal NU moeten ingegrepen worden. Wij vragen daarom met aandrang :

  • Onmiddellijke maatregelen om op zeer korte termijn de grondslapers weg te werken.
  • Afschaffing van de tijdelijke noodbedden in een tweede fase.

De veiligheid in onze gevangenissen is in de huidige omstandigheden onmogelijk te garanderen. De impact op zowel personeel als gedetineerden is bijzonder zorgwekkend.

Het wegwerken van grondslapers en ‘tijdelijke noodbedden’ zal de problemen in onze gevangenissen weliswaar nog niet volledig oplossen.

Daarnaast wensen wij te benadrukken dat de combinatie van overbevolking en personeelstekort nefast is voor de dagelijkse werking. Uitval en uitstroom van het personeel blijft alarmerend hoog.

Nieuwe medewerkers aantrekken is uiterst moeilijk. De ambtenaar ligt bij deze regering onder vuur. De geplande pensioenhervorming maakt het beroep bovendien nog minder aantrekkelijk, terwijl een waardige eindeloopbaan voor ons personeel van essentieel belang is.

Wij hebben kennis genomen van de bijkomende middelen die reeds voor Justitie zijn vrijgemaakt in het kader van het sociaal akkoord. Hoewel dit een stap in de goede richting is, blijkt dit budget ontoereikend. De financiële component van de maatregelen blijft onvoldoende om de job substantieel op te waarderen.

Tot slot vernamen wij via de media (tijdens een uitzending van een TV-programma, waar de Minister van justitie rond de tafel zat) dat er een bijkomend budget van 1 miljard euro voor Justitie zou worden gevraagd. Wij roepen de regeringspartners met aandrang op om dit tijdens het conclaaf te ondersteunen en ervoor te zorgen dat een aanzienlijk deel hiervan naar het gevangeniswezen gaat. Enkel een echte opwaardering van onze functie kan de instroom van personeel verhogen, de uitstroom beperken. Ook is het belangrijk om daar extra personeel aan te koppelen, dit om de taken op een humane manier te kunnen uitvoeren en de werkdruk te verlagen zolang we met overbevolking geconfronteerd worden.

De gevangenis dient niet om zomaar iemand te dumpen. Als er geen plaats is dan moet er plaats voorzien worden. Dit is een politieke verantwoordelijkheid.

Wij vragen om zo snel als mogelijk een overleg vast te leggen om uit deze précaire toestand te geraken. Graag zouden wij de aanwezigheid vragen van U, meneer de eerste Minister en van U, Minister van Justitie.

 

Alain Blancke

ACV-Vrijgestelde EPI

+32 470 21 50 68

alain.blancke@acv-csc.be

alain.blancke@acv-csc.be